五年之间,号令三嬗。
自生民以来,未始有受命若斯之亟也。
昔虞、夏之兴,积善累功数十年,德洽百姓,摄行政事,考之于天,然后在位。
汤、武之王,乃由契、后稷修仁行义十馀世,不期而会孟津八百诸侯,犹以为未可,其后乃放弑。
秦起襄公,章于文、缪,献、孝之后,稍以蚕食六国,百有馀载,至始皇乃能并冠带之伦。
以德若彼,用力如此,盖一统若斯之难也。
秦既称帝,患兵革不休,以有诸侯也,于是无尺土之封,堕坏名城,销锋镝,锄豪桀,维万世之安。
然王迹之兴,起于闾巷,合从讨伐,轶于三代,乡秦之禁,适足以资贤者为驱除难耳。
故愤发其所为天下雄,安在无土不王。
此乃传之所谓大圣乎?
岂非天哉,岂非天哉!
非大圣孰能当此受命而帝者乎?
翻译
以上为史记 · 十表 · 秦楚之际月表的翻译。
注释
以上为史记 · 十表 · 秦楚之际月表的注释。
评析
以上为史记 · 十表 · 秦楚之际月表的评析。
拼音版
shǐ jì shí biǎo qín chǔ zhī jì yuè biǎo。
史记 · 十表 · 秦楚之际月表。
sī mǎ qiān。
司马迁。
tài shǐ gōng dú qín chǔ zhī jì,
太史公读秦楚之际,
yuē chū zuò nán,
曰:初作难,
fā yú chén shè nüè lì miè qín,
发于陈涉;虐戾灭秦,
zì xiàng shì bō luàn zhū bào,
自项氏;拨乱诛暴,
píng dìng hǎi nèi,
平定海内,
zú jiàn dì zuò,
卒践帝祚,
chéng yú hàn jiā。
成于汉家。
wǔ nián zhī jiān,
五年之间,
hào lìng sān shàn。
号令三嬗。
zì shēng mín yǐ lái,
自生民以来,
wèi shǐ yǒu shòu mìng ruò sī zhī jí yě。
未始有受命若斯之亟也。
xī yú xià zhī xìng,
昔虞、夏之兴,
jī shàn lèi gōng shù shí nián,
积善累功数十年,
dé qià bǎi xìng,
德洽百姓,
shè xíng zhèng shì,
摄行政事,
kǎo zhī yú tiān,
考之于天,
rán hòu zài wèi。
然后在位。
tāng wǔ zhī wáng,
汤、武之王,
nǎi yóu qì hòu jì xiū rén xíng yì shí yú shì,
乃由契、后稷修仁行义十馀世,
bù qī ér huì mèng jīn bā bǎi zhū hóu,
不期而会孟津八百诸侯,
yóu yǐ wéi wèi kě,
犹以为未可,
qí hòu nǎi fàng shì。
其后乃放弑。
qín qǐ xiāng gōng,
秦起襄公,
zhāng yú wén móu,
章于文、缪,
xiàn xiào zhī hòu,
献、孝之后,
shāo yǐ cán shí liù guó,
稍以蚕食六国,
bǎi yǒu yú zài,
百有馀载,
zhì shǐ huáng nǎi néng bìng guàn dài zhī lún。
至始皇乃能并冠带之伦。
yǐ dé ruò bǐ,
以德若彼,
yòng lì rú cǐ,
用力如此,
gài yī tǒng ruò sī zhī nán yě。
盖一统若斯之难也。
qín jì chēng dì,
秦既称帝,
huàn bīng gé bù xiū,
患兵革不休,
yǐ yǒu zhū hóu yě,
以有诸侯也,
yú shì wú chǐ tǔ zhī fēng,
于是无尺土之封,
duò huài míng chéng,
堕坏名城,
xiāo fēng dí,
销锋镝,
chú háo jié,
锄豪桀,
wéi wàn shì zhī ān。
维万世之安。
rán wáng jī zhī xìng,
然王迹之兴,
qǐ yú lǘ xiàng,
起于闾巷,
hé cóng tǎo fá,
合从讨伐,
yì yú sān dài,
轶于三代,
xiāng qín zhī jìn,
乡秦之禁,
shì zú yǐ zī xián zhě wèi qū chú nán ěr。
适足以资贤者为驱除难耳。
gù fèn fā qí suǒ wéi tiān xià xióng,
故愤发其所为天下雄,
ān zài wú tǔ bù wáng。
安在无土不王。
cǐ nǎi chuán zhī suǒ wèi dà shèng hū qǐ fēi tiān zāi,
此乃传之所谓大圣乎?岂非天哉,
qǐ fēi tiān zāi fēi dà shèng shú néng dāng cǐ shòu mìng ér dì zhě hū。
岂非天哉!非大圣孰能当此受命而帝者乎?。
以上为史记 · 十表 · 秦楚之际月表的拼音版。