而饼茶多以珍膏油其面,故有青黄紫黑之异。
善别茶者,正如相工之瞟人气色也,隐然察之于内。
以肉理润者为上,既已未之,黄白者受水昏重,青白者受水鲜明,故建安人开试,以青白胜黄白。
香 茶有真香。
而入贡者微以龙脑和膏,欲助其香。
建安民间皆不入香,恐夺其真。
若烹点之际,又杂珍果香草,其夺益甚。
正当不用。
味 茶味主于甘滑。
惟北苑凤凰山连属诸焙所产者味佳。
隔溪诸山,虽及时加意制作,色味皆重,莫能及也。
又有水泉不甘能损茶味。
前世之论水品者以此。
藏茶 茶宜箬叶而畏香药,喜温燥而忌湿冷。
故收藏之家,以箬叶封裹入焙中,两三日一次,用火常如人体温温,则御湿润。
若火多则茶焦不可食。
炙茶 茶或经年,则香色味皆陈。
于净器中以沸汤渍之,刮去膏油一两重乃止,以钤箝之,微火炙干,然后碎碾。
若当年新茶,则不用此说。
碾茶 碾茶先以净纸密裹捶碎,然后熟碾。
其大要,旋碾则色白,或经宿则色已昏矣。
罗茶 罗细则茶浮,粗则水浮。
候汤 候汤最难。
未熟则沫浮,过熟则茶沉,前世谓之蟹眼者,过熟汤也。
沉瓶中煮之不可辩,故曰候汤最难。
熁盏 凡欲点茶。
先须熁盏令热。
冷则茶不浮。
点茶 茶少汤多,则云脚散;汤少茶多,则粥面聚。
钞茶一钱七,先注汤调令极匀,又添注入环回击拂。
汤上盏可四分则止,视其面色鲜白,著盏无水痕为绝佳。
建安斗试,以水痕先者为负,耐久者为胜,故较胜负之说,曰相去一水两水。
【下篇(论茶器)】 茶焙 茶焙编竹为之裹以箬叶,盖其上,以收火也。
隔其中,以有容也。
纳火其下去茶尺许,常温温然,所以养茶色香味也。
茶笼 茶不入焙者,宜密封裹,以箬笼盛之,置高处,不近湿气。
砧椎 砧椎盖以砧茶;砧以木为之;椎或金或铁,取于便用。
茶钤 茶钤屈金铁为之,用以炙茶。
茶碾 茶碾以银或铁为之。
黄金性柔,铜及喻石皆能生鉎,不入用。
茶罗 茶罗以绝细为佳。
罗底用蜀东川鹅溪画绢之密者,投汤中揉洗以幂之。
茶盏 茶色白,宜黑盏,建安所造者绀黑,纹如兔毫,其坯微厚,熁之久热难冷,最为要用。
出他处者,或薄或色紫,皆不及也。
其青白盏,斗试家自不用。
茶匙 茶匙要重,击拂有力。
黄金为上,人间以银铁为之。
竹者轻,建茶不取。
汤瓶 瓶要小者易候汤,又点茶注汤有准。
黄金为上,人间以银铁或瓷石为之。
翻译
以上为茶录的翻译。
注释
以上为茶录的注释。
评析
以上为茶录的评析。
赏析
以上为茶录的赏析。
拼音版
chá lù。
茶录。
cài xiāng。
蔡襄。
shàng piān lùn chá sè chá sè guì bái。
【上篇(论茶)】 色 茶色贵白。
ér bǐng chá duō yǐ zhēn gào yóu qí miàn,
而饼茶多以珍膏油其面,
gù yǒu qīng huáng zǐ hēi zhī yì。
故有青黄紫黑之异。
shàn bié chá zhě,
善别茶者,
zhèng rú xiāng gōng zhī piǎo rén qì sè yě,
正如相工之瞟人气色也,
yǐn rán chá zhī yú nèi。
隐然察之于内。
yǐ ròu lǐ rùn zhě wèi shàng,
以肉理润者为上,
jì yǐ wèi zhī,
既已未之,
huáng bái zhě shòu shuǐ hūn zhòng,
黄白者受水昏重,
qīng bái zhě shòu shuǐ xiān míng,
青白者受水鲜明,
gù jiàn ān rén kāi shì,
故建安人开试,
yǐ qīng bái shèng huáng bái。
以青白胜黄白。
xiāng chá yǒu zhēn xiāng。
香 茶有真香。
ér rù gòng zhě wēi yǐ lóng nǎo hé gāo,
而入贡者微以龙脑和膏,
yù zhù qí xiāng。
欲助其香。
jiàn ān mín jiān jiē bù rù xiāng,
建安民间皆不入香,
kǒng duó qí zhēn。
恐夺其真。
ruò pēng diǎn zhī jì,
若烹点之际,
yòu zá zhēn guǒ xiāng cǎo,
又杂珍果香草,
qí duó yì shén。
其夺益甚。
zhèng dāng bù yòng。
正当不用。
wèi chá wèi zhǔ yú gān huá。
味 茶味主于甘滑。
wéi běi yuàn fèng huáng shān lián shǔ zhū bèi suǒ chǎn zhě wèi jiā。
惟北苑凤凰山连属诸焙所产者味佳。
gé xī zhū shān,
隔溪诸山,
suī jí shí jiā yì zhì zuò,
虽及时加意制作,
sè wèi jiē zhòng,
色味皆重,
mò néng jí yě。
莫能及也。
yòu yǒu shuǐ quán bù gān néng sǔn chá wèi。
又有水泉不甘能损茶味。
qián shì zhī lùn shuǐ pǐn zhě yǐ cǐ。
前世之论水品者以此。
cáng chá chá yí ruò yè ér wèi xiāng yào,
藏茶 茶宜箬叶而畏香药,
xǐ wēn zào ér jì shī lěng。
喜温燥而忌湿冷。
gù shōu cáng zhī jiā,
故收藏之家,
yǐ ruò yè fēng guǒ rù bèi zhōng,
以箬叶封裹入焙中,
liǎng sān rì yī cì,
两三日一次,
yòng huǒ cháng rú rén tǐ wēn wēn,
用火常如人体温温,
zé yù shī rùn。
则御湿润。
ruò huǒ duō zé chá jiāo bù kě shí。
若火多则茶焦不可食。
zhì chá chá huò jīng nián,
炙茶 茶或经年,
zé xiāng sè wèi jiē chén。
则香色味皆陈。
yú jìng qì zhōng yǐ fèi tāng zì zhī,
于净器中以沸汤渍之,
guā qù gào yóu yī liǎng chóng nǎi zhǐ,
刮去膏油一两重乃止,
yǐ qián qián zhī,
以钤箝之,
wēi huǒ zhì gàn,
微火炙干,
rán hòu suì niǎn。
然后碎碾。
ruò dāng nián xīn chá,
若当年新茶,
zé bù yòng cǐ shuō。
则不用此说。
niǎn chá niǎn chá xiān yǐ jìng zhǐ mì guǒ chuí suì,
碾茶 碾茶先以净纸密裹捶碎,
rán hòu shú niǎn。
然后熟碾。
qí dà yào,
其大要,
xuán niǎn zé sè bái,
旋碾则色白,
huò jīng sù zé sè yǐ hūn yǐ。
或经宿则色已昏矣。
luó chá luó xì zé chá fú,
罗茶 罗细则茶浮,
cū zé shuǐ fú。
粗则水浮。
hòu tāng hòu tāng zuì nán。
候汤 候汤最难。
wèi shú zé mò fú,
未熟则沫浮,
guò shú zé chá chén,
过熟则茶沉,
qián shì wèi zhī xiè yǎn zhě,
前世谓之蟹眼者,
guò shú tāng yě。
过熟汤也。
chén píng zhōng zhǔ zhī bù kě biàn,
沉瓶中煮之不可辩,
gù yuē hòu tāng zuì nán。
故曰候汤最难。
xié zhǎn fán yù diǎn chá。
熁盏 凡欲点茶。
xiān xū xié zhǎn lìng rè。
先须熁盏令热。
lěng zé chá bù fú。
冷则茶不浮。
diǎn chá chá shǎo tāng duō,
点茶 茶少汤多,
zé yún jiǎo sàn tāng shǎo chá duō,
则云脚散;汤少茶多,
zé zhōu miàn jù。
则粥面聚。
chāo chá yī qián qī,
钞茶一钱七,
xiān zhù tāng diào lìng jí yún,
先注汤调令极匀,
yòu tiān zhù rù huán huí jī fú。
又添注入环回击拂。
tāng shàng zhǎn kě sì fēn zé zhǐ,
汤上盏可四分则止,
shì qí miàn sè xiān bái,
视其面色鲜白,
zhe zhǎn wú shuǐ hén wèi jué jiā。
著盏无水痕为绝佳。
jiàn ān dòu shì,
建安斗试,
yǐ shuǐ hén xiān zhě wèi fù,
以水痕先者为负,
nài jiǔ zhě wèi shèng,
耐久者为胜,
gù jiào shèng fù zhī shuō,
故较胜负之说,
yuē xiāng qù yī shuǐ liǎng shuǐ。
曰相去一水两水。
xià piān lùn chá qì chá bèi chá bèi biān zhú wèi zhī guǒ yǐ ruò yè,
【下篇(论茶器)】 茶焙 茶焙编竹为之裹以箬叶,
gài qí shàng,
盖其上,
yǐ shōu huǒ yě。
以收火也。
gé qí zhōng,
隔其中,
yǐ yǒu róng yě。
以有容也。
nà huǒ qí xià qù chá chǐ xǔ,
纳火其下去茶尺许,
cháng wēn wēn rán,
常温温然,
suǒ yǐ yǎng chá sè xiāng wèi yě。
所以养茶色香味也。
chá lóng chá bù rù bèi zhě,
茶笼 茶不入焙者,
yí mì fēng guǒ,
宜密封裹,
yǐ ruò lóng shèng zhī,
以箬笼盛之,
zhì gāo chù,
置高处,
bù jìn shī qì。
不近湿气。
zhēn chuí zhēn chuí gài yǐ zhēn chá zhēn yǐ mù wèi zhī chuí huò jīn huò tiě,
砧椎 砧椎盖以砧茶;砧以木为之;椎或金或铁,
qǔ yú biàn yòng。
取于便用。
chá qián chá qián qū jīn tiě wèi zhī,
茶钤 茶钤屈金铁为之,
yòng yǐ zhì chá。
用以炙茶。
chá niǎn chá niǎn yǐ yín huò tiě wèi zhī。
茶碾 茶碾以银或铁为之。
huáng jīn xìng róu,
黄金性柔,
tóng jí yù shí jiē néng shēng shēng,
铜及喻石皆能生鉎,
bù rù yòng。
不入用。
chá luó chá luó yǐ jué xì wèi jiā。
茶罗 茶罗以绝细为佳。
luó dǐ yòng shǔ dōng chuān é xī huà juàn zhī mì zhě,
罗底用蜀东川鹅溪画绢之密者,
tóu tāng zhōng róu xǐ yǐ mì zhī。
投汤中揉洗以幂之。
chá zhǎn chá sè bái,
茶盏 茶色白,
yí hēi zhǎn,
宜黑盏,
jiàn ān suǒ zào zhě gàn hēi,
建安所造者绀黑,
wén rú tù háo,
纹如兔毫,
qí pī wēi hòu,
其坯微厚,
xié zhī jiǔ rè nán lěng,
熁之久热难冷,
zuì wéi yào yòng。
最为要用。
chū tā chǔ zhě,
出他处者,
huò báo huò sè zǐ,
或薄或色紫,
jiē bù jí yě。
皆不及也。
qí qīng bái zhǎn,
其青白盏,
dòu shì jiā zì bù yòng。
斗试家自不用。
chá chí chá chí yào zhòng,
茶匙 茶匙要重,
jī fú yǒu lì。
击拂有力。
huáng jīn wèi shàng,
黄金为上,
rén jiān yǐ yín tiě wèi zhī。
人间以银铁为之。
zhú zhě qīng,
竹者轻,
jiàn chá bù qǔ。
建茶不取。
tāng píng píng yào xiǎo zhě yì hòu tāng,
汤瓶 瓶要小者易候汤,
yòu diǎn chá zhù tāng yǒu zhǔn。
又点茶注汤有准。
huáng jīn wèi shàng,
黄金为上,
rén jiān yǐ yín tiě huò cí shí wèi zhī。
人间以银铁或瓷石为之。
以上为茶录的拼音版。