颂者,容也,所以美盛德而述形容也。
昔帝喾之世,咸墨为颂,以歌《九韶》。
自商以下,文理允备。
夫化偃一国谓之风,风正四方谓之雅,容告神明谓之颂。
风雅序人,事兼变正;颂主告神,义必纯美。
鲁国以公旦次编,商人以前王追录,斯乃宗庙之正歌,非宴飨之常咏也。
《时迈》一篇,周公所制,哲人之颂,规式存焉。
夫民各有心,勿壅惟口。
晋舆之称原田,鲁民之刺裘鞸,直言不咏,短辞以讽,丘明子顺,并谓为诵,斯则野诵之变体,浸被乎人事矣。
及三闾《橘颂》,情采芬芳,比类寓意,乃覃及细物矣。
至于秦政刻文,爰颂其德。
汉之惠景,亦有述容。
沿世并作,相继于时矣。
若夫子云之表充国,孟坚之序戴侯,武仲之美显宗,史岑之述熹后,或拟《清庙》,或范《駉》、《那》,虽浅深不同,详略各异,其褒德显容,典章一也。
至于班傅之《北征》、《西征》,变为序引,岂不褒过而谬体哉!
马融之《广成》、《上林》,雅而似赋,何弄文而失质乎!
又崔瑗《文学》,蔡邕《樊渠》,并致美于序,而简约乎篇。
挚虞品藻,颇为精核。
至云杂以风雅,而不变旨趣,徒张虚论,有似黄白之伪说矣。
及魏晋杂颂,鲜有出辙。
陈思所缀,以《皇子》为标;陆机积篇,惟《功臣》最显。
其褒贬杂居,固末代之讹体也。
原夫颂惟典懿,辞必清铄,敷写似赋,而不入华侈之区;敬慎如铭,而异乎规戒之域;揄扬以发藻,汪洋以树义,虽纤巧曲致,与情而变,其大体所底,如斯而已。
赞者,明也,助也。
昔虞舜之祀,乐正重赞,盖唱发之辞也。
及益赞于禹,伊陟赞于巫咸,并扬言以明事,嗟叹以助辞也。
故汉置鸿胪,以唱言为赞,即古之遗语也。
至相如属笔,始赞荆轲。
及迁《史》固《书》,托赞褒贬,约文以总录,颂体以论辞;又纪传后评,亦同其名。
而仲治《流别》,谬称为述,失之远矣。
及景纯注《雅》,动植必赞,义兼美恶,亦犹颂之变耳。
然本其为义,事在奖叹,所以古来篇体,促而不广,必结言于四字之句,盘桓乎数韵之词。
约举以尽情,昭灼以送文,此其体也。
发源虽远,而致用盖寡,大抵所归,其颂家之细条乎!
赞曰∶ 容体底颂,勋业垂赞。
镂影攡声,文理有烂。
年积愈远,音徽如旦。
降及品物,炫辞作玩。
翻译
以上为文心雕龙 · 颂讚的翻译。
注释
以上为文心雕龙 · 颂讚的注释。
评析
以上为文心雕龙 · 颂讚的评析。
拼音版
wén xīn diāo lóng sòng zàn。
文心雕龙 · 颂赞。
liú xié。
刘勰。
sì shǐ zhī zhì,
四始之至,
sòng jū qí jí。
颂居其极。
sòng zhě,
颂者,
róng yě,
容也,
suǒ yǐ měi shèng dé ér shù xíng róng yě。
所以美盛德而述形容也。
xī dì kù zhī shì,
昔帝喾之世,
xián mò wèi sòng,
咸墨为颂,
yǐ gē jiǔ sháo。
以歌《九韶》。
zì shāng yǐ xià,
自商以下,
wén lǐ yǔn bèi。
文理允备。
fū huà yǎn yī guó wèi zhī fēng,
夫化偃一国谓之风,
fēng zhèng sì fāng wèi zhī yǎ,
风正四方谓之雅,
róng gào shén míng wèi zhī sòng。
容告神明谓之颂。
fēng yǎ xù rén,
风雅序人,
shì jiān biàn zhèng sòng zhǔ gào shén,
事兼变正;颂主告神,
yì bì chún měi。
义必纯美。
lǔ guó yǐ gōng dàn cì biān,
鲁国以公旦次编,
shāng rén yǐ qián wáng zhuī lù,
商人以前王追录,
sī nǎi zōng miào zhī zhèng gē,
斯乃宗庙之正歌,
fēi yàn xiǎng zhī cháng yǒng yě。
非宴飨之常咏也。
shí mài yī piān,
《时迈》一篇,
zhōu gōng suǒ zhì,
周公所制,
zhé rén zhī sòng,
哲人之颂,
guī shì cún yān。
规式存焉。
fū mín gè yǒu xīn,
夫民各有心,
wù yōng wéi kǒu。
勿壅惟口。
jìn yú zhī chēng yuán tián,
晋舆之称原田,
lǔ mín zhī cì qiú bì,
鲁民之刺裘鞸,
zhí yán bù yǒng,
直言不咏,
duǎn cí yǐ fěng,
短辞以讽,
qiū míng zǐ shùn,
丘明子顺,
bìng wèi wèi sòng,
并谓为诵,
sī zé yě sòng zhī biàn tǐ,
斯则野诵之变体,
jìn bèi hū rén shì yǐ。
浸被乎人事矣。
jí sān lǘ jú sòng,
及三闾《橘颂》,
qíng cǎi fēn fāng,
情采芬芳,
bǐ lèi yù yì,
比类寓意,
nǎi tán jí xì wù yǐ。
乃覃及细物矣。
zhì yú qín zhèng kè wén,
至于秦政刻文,
yuán sòng qí dé。
爰颂其德。
hàn zhī huì jǐng,
汉之惠景,
yì yǒu shù róng。
亦有述容。
yán shì bìng zuò,
沿世并作,
xiāng jì yú shí yǐ。
相继于时矣。
ruò fú zi yún zhī biǎo chōng guó,
若夫子云之表充国,
mèng jiān zhī xù dài hóu,
孟坚之序戴侯,
wǔ zhòng zhī měi xiǎn zōng,
武仲之美显宗,
shǐ cén zhī shù xī hòu,
史岑之述熹后,
huò nǐ qīng miào,
或拟《清庙》,
huò fàn jiōng nà,
或范《駉》、《那》,
suī qiǎn shēn bù tóng,
虽浅深不同,
xiáng lüè gè yì,
详略各异,
qí bāo dé xiǎn róng,
其褒德显容,
diǎn zhāng yī yě。
典章一也。
zhì yú bān fù zhī běi zhēng xī zhēng,
至于班傅之《北征》、《西征》,
biàn wéi xù yǐn,
变为序引,
qǐ bù bāo guò ér miù tǐ zāi mǎ róng zhī guǎng chéng shàng lín,
岂不褒过而谬体哉!马融之《广成》、《上林》,
yǎ ér shì fù,
雅而似赋,
hé nòng wén ér shī zhì hū yòu cuī yuàn wén xué,
何弄文而失质乎!又崔瑗《文学》,
cài yōng fán qú,
蔡邕《樊渠》,
bìng zhì měi yú xù,
并致美于序,
ér jiǎn yuē hū piān。
而简约乎篇。
zhì yú pǐn zǎo,
挚虞品藻,
pō wéi jīng hé。
颇为精核。
zhì yún zá yǐ fēng yǎ,
至云杂以风雅,
ér bù biàn zhǐ qù,
而不变旨趣,
tú zhāng xū lùn,
徒张虚论,
yǒu shì huáng bái zhī wěi shuō yǐ。
有似黄白之伪说矣。
jí wèi jìn zá sòng,
及魏晋杂颂,
xiān yǒu chū zhé。
鲜有出辙。
chén sī suǒ zhuì,
陈思所缀,
yǐ huáng zǐ wèi biāo lù jī jī piān,
以《皇子》为标;陆机积篇,
wéi gōng chén zuì xiǎn。
惟《功臣》最显。
qí bāo biǎn zá jū,
其褒贬杂居,
gù mò dài zhī é tǐ yě。
固末代之讹体也。
yuán fū sòng wéi diǎn yì,
原夫颂惟典懿,
cí bì qīng shuò,
辞必清铄,
fū xiě shì fù,
敷写似赋,
ér bù rù huá chǐ zhī qū jìng shèn rú míng,
而不入华侈之区;敬慎如铭,
ér yì hū guī jiè zhī yù yú yáng yǐ fā zǎo,
而异乎规戒之域;揄扬以发藻,
wāng yáng yǐ shù yì,
汪洋以树义,
suī xiān qiǎo qū zhì,
虽纤巧曲致,
yǔ qíng ér biàn,
与情而变,
qí dà tǐ suǒ dǐ,
其大体所底,
rú sī ér yǐ。
如斯而已。
zàn zhě,
赞者,
míng yě,
明也,
zhù yě。
助也。
xī yú shùn zhī sì,
昔虞舜之祀,
yuè zhèng zhòng zàn,
乐正重赞,
gài chàng fā zhī cí yě。
盖唱发之辞也。
jí yì zàn yú yǔ,
及益赞于禹,
yī zhì zàn yú wū xián,
伊陟赞于巫咸,
bìng yáng yán yǐ míng shì,
并扬言以明事,
jiē tàn yǐ zhù cí yě。
嗟叹以助辞也。
gù hàn zhì hóng lú,
故汉置鸿胪,
yǐ chàng yán wèi zàn,
以唱言为赞,
jí gǔ zhī yí yǔ yě。
即古之遗语也。
zhì xiàng rú shǔ bǐ,
至相如属笔,
shǐ zàn jīng kē。
始赞荆轲。
jí qiān shǐ gù shū,
及迁《史》固《书》,
tuō zàn bāo biǎn,
托赞褒贬,
yuē wén yǐ zǒng lù,
约文以总录,
sòng tǐ yǐ lùn cí yòu jì chuán hòu píng,
颂体以论辞;又纪传后评,
yì tóng qí míng。
亦同其名。
ér zhòng zhì liú bié,
而仲治《流别》,
miù chēng wéi shù,
谬称为述,
shī zhī yuǎn yǐ。
失之远矣。
jí jǐng chún zhù yǎ,
及景纯注《雅》,
dòng zhí bì zàn,
动植必赞,
yì jiān měi è,
义兼美恶,
yì yóu sòng zhī biàn ěr。
亦犹颂之变耳。
rán běn qí wèi yì,
然本其为义,
shì zài jiǎng tàn,
事在奖叹,
suǒ yǐ gǔ lái piān tǐ,
所以古来篇体,
cù ér bù guǎng,
促而不广,
bì jié yán yú sì zì zhī jù,
必结言于四字之句,
pán huán hū shù yùn zhī cí。
盘桓乎数韵之词。
yuē jǔ yǐ jìn qíng,
约举以尽情,
zhāo zhuó yǐ sòng wén,
昭灼以送文,
cǐ qí tǐ yě。
此其体也。
fā yuán suī yuǎn,
发源虽远,
ér zhì yòng gài guǎ,
而致用盖寡,
dà dǐ suǒ guī,
大抵所归,
qí sòng jiā zhī xì tiáo hū zàn yuē róng tǐ dǐ sòng,
其颂家之细条乎! 赞曰∶ 容体底颂,
xūn yè chuí zàn。
勋业垂赞。
lòu yǐng lí shēng,
镂影攡声,
wén lǐ yǒu làn。
文理有烂。
nián jī yù yuǎn,
年积愈远,
yīn huī rú dàn。
音徽如旦。
jiàng jí pǐn wù,
降及品物,
xuàn cí zuò wán。
炫辞作玩。
以上为文心雕龙 · 颂讚的拼音版。