三公上应三台,郎官上应列宿。
宰相位居台铉,吏部职掌铨衡。
吏部天官大冢宰,户部地官大司徒。
礼部春官大宗伯,兵部夏官大司马。
刑部秋官大司寇,工部冬官大司空。
都宪中丞,都御史之号;内翰学士,翰林院之称。
天使誉称行人,司成尊称祭酒。
称都堂曰大抚台,称巡按曰大柱史。
方伯、藩侯,左右布政之号;宪台、廉宪,提刑按察之称。
宗师称为大文衡,副使称为大宪副。
郡侯、邦伯,知府名尊;郡丞、贰候,同知誉美。
郡宰、别驾,乃称通判;司理、豸史,赞美推官。
刺史、州牧,乃知州之两号;豸史、台谏,即知县之以称。
乡宦曰乡绅,农官曰田畯。
钧座、台座,皆称仕宦;帐下、麾下,并美武官。
秩官既分九品,命妇亦有七阶。
一品曰夫人,二品亦夫人,三品曰淑人,四品曰恭人,五品曰宜人,六品曰安人,七品曰孺人。
妇人受封曰金花诰,状元报捷曰紫泥封。
唐玄宗以全瓯覆宰相之名,宋真宗以美珠箝谏臣之口。
金马玉堂,羡翰林之声价;朱幡皂盖,仰郡守之威仪。
台辅曰紫阁名公,知府曰黄堂太守。
府尹之禄二千石,太守之马五花骢。
代天巡狩,赞称巡按;指日高升,预贺官僚。
初到任曰下车,告致仕曰解组。
藩垣屏翰,方伯犹古诸侯之国;墨绶铜章,令尹即古子男之帮。
太监掌阉门之禁令,放曰阉宦;朝臣皆缙笏于绅间,故曰缙绅。
萧曹相汉高,曾为刀笔吏;汲黯相汉武,真是社稷臣。
召伯布文王之政,尝合甘棠之下,后人思其遗爱,不忍伐其树;孔明有王佐之才,尝隐草庐之中,先主慕其令名,乃三顾其庐。
鱼头参政,鲁宗道秉性骨鲠;伴食宰相,卢怀慎居位无能。
王德用,人称黑王相公;赵清献,世号铁面御史。
汉刘宽责民,蒲鞭示辱;项仲山洁己,饮马投钱。
李善感直言不讳,竟称鸣凤朝阳;汉张纲弹劾无私,直斥豺狼当道。
民爱邓侯之政,挽之不留;人言谢令之贪,推之不去。
廉范守蜀郡,民歌五裤;张堪守渔阳,麦穗两歧。
鲁恭为中牟令,桑下有驯雉之异;郭汲为并州守,儿童有竹马之迎。
鲜于子骏,宁非一路福星;司马温公,真是万家生佛。
鸾凤不栖枳棘,羡仇番之为主簿;河阳遍种桃花,乃潘岳之为县官。
刘昆宰江陵,昔日反风灭火;龚遂守渤海,令民卖刀买牛。
此皆德政可歌,是以令名攸著。
注释
以上为卷一·文臣的注释。
拼音版
yòu xué qióng lín juǎn yī wén chén。
幼学琼林·卷一·文臣。
chéng dēng jí。
程登吉。
dì wáng yǒu chū zhèn xiàng lí zhī xiàng,
帝王有出震向离之象,
dà chén yǒu bǔ tiān yù rì zhī gōng。
大臣有补天浴日之功。
sān gōng shàng yīng sān tái,
三公上应三台,
láng guān shàng yīng liè sù。
郎官上应列宿。
zǎi xiàng wèi jū tái xuàn,
宰相位居台铉,
lì bù zhí zhǎng quán héng。
吏部职掌铨衡。
lì bù tiān guān dà zhǒng zǎi,
吏部天官大冢宰,
hù bù dì guān dà sī tú。
户部地官大司徒。
lǐ bù chūn guān dà zōng bó,
礼部春官大宗伯,
bīng bù xià guān dà sī mǎ。
兵部夏官大司马。
xíng bù qiū guān dà sī kòu,
刑部秋官大司寇,
gōng bù dōng guān dà sī kōng。
工部冬官大司空。
dōu xiàn zhōng chéng,
都宪中丞,
dōu yù shǐ zhī hào nèi hàn xué shì,
都御史之号;内翰学士,
hàn lín yuàn zhī chēng。
翰林院之称。
tiān shǐ yù chēng xíng rén,
天使誉称行人,
sī chéng zūn chēng jì jiǔ。
司成尊称祭酒。
chēng dōu táng yuē dà fǔ tái,
称都堂曰大抚台,
chēng xún àn yuē dà zhù shǐ。
称巡按曰大柱史。
fāng bó fān hóu,
方伯、藩侯,
zuǒ yòu bù zhèng zhī hào xiàn tái lián xiàn,
左右布政之号;宪台、廉宪,
tí xíng àn chá zhī chēng。
提刑按察之称。
zōng shī chēng wéi dà wén héng,
宗师称为大文衡,
fù shǐ chēng wéi dà xiàn fù。
副使称为大宪副。
jùn hóu bāng bó,
郡侯、邦伯,
zhī fǔ míng zūn jùn chéng èr hòu,
知府名尊;郡丞、贰候,
tóng zhī yù měi。
同知誉美。
jùn zǎi bié jià,
郡宰、别驾,
nǎi chēng tōng pàn sī lǐ zhì shǐ,
乃称通判;司理、豸史,
zàn měi tuī guān。
赞美推官。
cì shǐ zhōu mù,
刺史、州牧,
nǎi zhī zhōu zhī liǎng hào zhì shǐ tái jiàn,
乃知州之两号;豸史、台谏,
jí zhī xiàn zhī yǐ chēng。
即知县之以称。
xiāng huàn yuē xiāng shēn,
乡宦曰乡绅,
nóng guān yuē tián jùn。
农官曰田畯。
jūn zuò tái zuò,
钧座、台座,
jiē chēng shì huàn zhàng xià huī xià,
皆称仕宦;帐下、麾下,
bìng měi wǔ guān。
并美武官。
zhì guān jì fēn jiǔ pǐn,
秩官既分九品,
mìng fù yì yǒu qī jiē。
命妇亦有七阶。
yī pǐn yuē fū rén,
一品曰夫人,
èr pǐn yì fū rén,
二品亦夫人,
sān pǐn yuē shū rén,
三品曰淑人,
sì pǐn yuē gōng rén,
四品曰恭人,
wǔ pǐn yuē yí rén,
五品曰宜人,
liù pǐn yuē ān rén,
六品曰安人,
qī pǐn yuē rú rén。
七品曰孺人。
fù rén shòu fēng yuē jīn huā gào,
妇人受封曰金花诰,
zhuàng yuán bào jié yuē zǐ ní fēng。
状元报捷曰紫泥封。
táng xuán zōng yǐ quán ōu fù zǎi xiàng zhī míng,
唐玄宗以全瓯覆宰相之名,
sòng zhēn zōng yǐ měi zhū qián jiàn chén zhī kǒu。
宋真宗以美珠箝谏臣之口。
jīn mǎ yù táng,
金马玉堂,
xiàn hàn lín zhī shēng jià zhū fān zào gài,
羡翰林之声价;朱幡皂盖,
yǎng jùn shǒu zhī wēi yí。
仰郡守之威仪。
tái fǔ yuē zǐ gé míng gōng,
台辅曰紫阁名公,
zhī fǔ yuē huáng táng tài shǒu。
知府曰黄堂太守。
fǔ yǐn zhī lù èr qiān dàn,
府尹之禄二千石,
tài shǒu zhī mǎ wǔ huā cōng。
太守之马五花骢。
dài tiān xún shòu,
代天巡狩,
zàn chēng xún àn zhǐ rì gāo shēng,
赞称巡按;指日高升,
yù hè guān liáo。
预贺官僚。
chū dào rèn yuē xià chē,
初到任曰下车,
gào zhì shì yuē jiě zǔ。
告致仕曰解组。
fān yuán píng hàn,
藩垣屏翰,
fāng bó yóu gǔ zhū hóu zhī guó mò shòu tóng zhāng,
方伯犹古诸侯之国;墨绶铜章,
lìng yǐn jí gǔ zǐ nán zhī bāng。
令尹即古子男之帮。
tài jiàn zhǎng yān mén zhī jìn lìng,
太监掌阉门之禁令,
fàng yuē yān huàn cháo chén jiē jìn hù yú shēn jiān,
放曰阉宦;朝臣皆缙笏于绅间,
gù yuē jìn shēn。
故曰缙绅。
xiāo cáo xiāng hàn gāo,
萧曹相汉高,
céng wèi dāo bǐ lì jí àn xiāng hàn wǔ,
曾为刀笔吏;汲黯相汉武,
zhēn shì shè jì chén。
真是社稷臣。
zhào bó bù wén wáng zhī zhèng,
召伯布文王之政,
cháng hé gān táng zhī xià,
尝合甘棠之下,
hòu rén sī qí yí ài,
后人思其遗爱,
bù rěn fá qí shù kǒng míng yǒu wáng zuǒ zhī cái,
不忍伐其树;孔明有王佐之才,
cháng yǐn cǎo lú zhī zhōng,
尝隐草庐之中,
xiān zhǔ mù qí lìng míng,
先主慕其令名,
nǎi sān gù qí lú。
乃三顾其庐。
yú tóu cān zhèng,
鱼头参政,
lǔ zōng dào bǐng xìng gǔ gěng bàn shí zǎi xiàng,
鲁宗道秉性骨鲠;伴食宰相,
lú huái shèn jū wèi wú néng。
卢怀慎居位无能。
wáng dé yòng,
王德用,
rén chēng hēi wáng xiàng gōng zhào qīng xiàn,
人称黑王相公;赵清献,
shì hào tiě miàn yù shǐ。
世号铁面御史。
hàn liú kuān zé mín,
汉刘宽责民,
pú biān shì rǔ xiàng zhòng shān jié jǐ,
蒲鞭示辱;项仲山洁己,
yìn mǎ tóu qián。
饮马投钱。
lǐ shàn gǎn zhí yán bù huì,
李善感直言不讳,
jìng chēng míng fèng zhāo yáng hàn zhāng gāng tán hé wú sī,
竟称鸣凤朝阳;汉张纲弹劾无私,
zhí chì chái láng dāng dào。
直斥豺狼当道。
mín ài dèng hóu zhī zhèng,
民爱邓侯之政,
wǎn zhī bù liú rén yán xiè lìng zhī tān,
挽之不留;人言谢令之贪,
tuī zhī bù qù。
推之不去。
lián fàn shǒu shǔ jùn,
廉范守蜀郡,
mín gē wǔ kù zhāng kān shǒu yú yáng,
民歌五裤;张堪守渔阳,
mài suì liǎng qí。
麦穗两歧。
lǔ gōng wèi zhōng mù lìng,
鲁恭为中牟令,
sāng xià yǒu xún zhì zhī yì guō jí wèi bīng zhōu shǒu,
桑下有驯雉之异;郭汲为并州守,
ér tóng yǒu zhú mǎ zhī yíng。
儿童有竹马之迎。
xiān yú zi jùn,
鲜于子骏,
níng fēi yí lù fú xīng sī mǎ wēn gōng,
宁非一路福星;司马温公,
zhēn shì wàn jiā shēng fó。
真是万家生佛。
luán fèng bù qī zhǐ jí,
鸾凤不栖枳棘,
xiàn chóu fān zhī wéi zhǔ bù hé yáng biàn zhǒng táo huā,
羡仇番之为主簿;河阳遍种桃花,
nǎi pān yuè zhī wèi xiàn guān。
乃潘岳之为县官。
liú kūn zǎi jiāng líng,
刘昆宰江陵,
xī rì fǎn fēng miè huǒ gōng suì shǒu bó hǎi,
昔日反风灭火;龚遂守渤海,
lìng mín mài dāo mǎi niú。
令民卖刀买牛。
cǐ jiē dé zhèng kě gē,
此皆德政可歌,
shì yǐ lìng míng yōu zhe。
是以令名攸著。
以上为卷一·文臣的拼音版。