何墨氏兼爱,反不得谓之仁?”
先生曰:“此亦甚难言,须是诸君自体认出来始得。
仁是造化生生不息之理,虽弥漫周遍,无处不是,然其流行发生,亦只有个渐,所以生生不息。
如冬至一阳生,必自一阳生而后渐渐至于六阳;若无一阳之生,岂有六阳?
阴亦然。
惟其渐,所以便有个发端处;惟其有个发端处,所以生;惟其生,所以不息。
譬之木,其始抽芽,便是木之生意发端处;抽芽然后发干,发干然后生枝生叶,然后是生生不息。
若无芽,何以有干有枝叶?
能抽芽,必是下面有个根在。
有根方生,无根便死。
无根何从抽芽?
父子、兄弟之爱,便是人心生意发端处,如木之抽芽,自此而仁民,而爱物,便是发干生枝生叶。
墨氏兼爱无差等,将自家父子、兄弟与途人一般看,便自没了发端处;不抽芽便知得他无根,便不是生生不息,安得谓之仁!
孝、弟为仁之本,却是仁理从里面发出来。”
翻译
以上为传习录 · 捲上 · 门人陆澄录 · 七十九的翻译。
注释
以上为传习录 · 捲上 · 门人陆澄录 · 七十九的注释。
拼音版
chuán xí lù juǎn shàng mén rén lù chéng lù qī shí jiǔ。
传习录 · 卷上 · 门人陆澄录 · 七十九。
wáng shǒu rén。
王守仁。
wèn chéng zǐ yún rén zhě yǐ tiān dì wàn wù wèi yī tǐ。
问:“程子云:‘仁者以天地万物为一体。
hé mò shì jiān ài,
’何墨氏兼爱,
fǎn bù dé wèi zhī rén xiān shēng yuē cǐ yì shén nán yán,
反不得谓之仁?” 先生曰:“此亦甚难言,
xū shì zhū jūn zì tǐ rèn chū lái shǐ dé。
须是诸君自体认出来始得。
rén shì zào huà shēng shēng bù xī zhī lǐ,
仁是造化生生不息之理,
suī mí màn zhōu biàn,
虽弥漫周遍,
wú chǔ bú shì,
无处不是,
rán qí liú xíng fā shēng,
然其流行发生,
yì zhǐ yǒu gè jiàn,
亦只有个渐,
suǒ yǐ shēng shēng bù xī。
所以生生不息。
rú dōng zhì yī yáng shēng,
如冬至一阳生,
bì zì yī yáng shēng ér hòu jiàn jiàn zhì yú liù yáng ruò wú yī yáng zhī shēng,
必自一阳生而后渐渐至于六阳;若无一阳之生,
qǐ yǒu liù yáng yīn yì rán。
岂有六阳?阴亦然。
wéi qí jiàn,
惟其渐,
suǒ yǐ biàn yǒu gè fā duān chù wéi qí yǒu gè fā duān chù,
所以便有个发端处;惟其有个发端处,
suǒ yǐ shēng wéi qí shēng,
所以生;惟其生,
suǒ yǐ bù xī。
所以不息。
pì zhī mù,
譬之木,
qí shǐ chōu yá,
其始抽芽,
biàn shì mù zhī shēng yì fā duān chù chōu yá rán hòu fā gàn,
便是木之生意发端处;抽芽然后发干,
fā gàn rán hòu shēng zhī shēng yè,
发干然后生枝生叶,
rán hòu shì shēng shēng bù xī。
然后是生生不息。
ruò wú yá,
若无芽,
hé yǐ yǒu gàn yǒu zhī yè néng chōu yá,
何以有干有枝叶?能抽芽,
bì shì xià miàn yǒu gè gēn zài。
必是下面有个根在。
yǒu gēn fāng shēng,
有根方生,
wú gēn biàn sǐ。
无根便死。
wú gēn hé cóng chōu yá fù zǐ xiōng dì zhī ài,
无根何从抽芽?父子、兄弟之爱,
biàn shì rén xīn shēng yì fā duān chù,
便是人心生意发端处,
rú mù zhī chōu yá,
如木之抽芽,
zì cǐ ér rén mín,
自此而仁民,
ér ài wù,
而爱物,
biàn shì fā gàn shēng zhī shēng yè。
便是发干生枝生叶。
mò shì jiān ài wú chà děng,
墨氏兼爱无差等,
jiāng zì jiā fù zǐ xiōng dì yǔ tú rén yì bān kàn,
将自家父子、兄弟与途人一般看,
biàn zì méi le fā duān chù bù chōu yá biàn zhī dé tā wú gēn,
便自没了发端处;不抽芽便知得他无根,
biàn bú shì shēng shēng bù xī,
便不是生生不息,
ān dé wèi zhī rén xiào dì wèi rén zhī běn,
安得谓之仁!孝、弟为仁之本,
què shì rén lǐ cóng lǐ miàn fā chū lái。
却是仁理从里面发出来。
。
”。
以上为传习录 · 捲上 · 门人陆澄录 · 七十九的拼音版。